Zich irriteren en zich beseffen, hun hebben, me moeder – taalpuristen hebben het zwaar tegenwoordig. Eindredacteur Arnold le Fèbre krijgt dagelijks tientallen teksten onder ogen en heeft zijn persoonlijke top vijf van taalergernissen samengesteld.
De spatieziekte
In het Engels worden de meeste samenstellingen los van elkaar geschreven. In het Nederland doen we dat echter niet. Ook niet als een deel van de samenstelling een Engels woord is. Dat betekent dus dat we ‘contentmanagementsysteem’, ‘humaninterestverhaal’, ‘contentmarketingbureau’ en ‘lastminuteaanbieding’ schrijven. En om te voorkomen dat de lengte van het woord de leesbaarheid in de weg staat, mag je altijd streepjes toevoegen: lastminute-aanbieding. Bijkomend voordeel is dat er in het Nederlands geen verwarring kan ontstaan. Let maar eens op het verschil tussen rode wijnglazen en rodewijnglazen…
Vervoegen
En nu ik het toch over het Engels heb: het vervoegen van uit het Engels geleende werkwoorden gaat bijzonder vaak mis. Het is toch redelijk simpel. Je hoeft alleen de Nederlandse regels aan te houden. Oftewel: een werkwoord krijgt de uitgangen -t en -en in de tegenwoordige tijd, -de(n) of -te(n) in de verleden tijd en -d of -t in het voltooid deelwoord. Dat betekent dus: racen – racet – racete – geracet, streamen – streamt – streamde – gestreamd en updaten – updatet – geüpdatet. Check bij twijfel – of als je kofschip is gezonken – de site http://woordenlijst.org.
Stoplappen
Het is grammaticaal gezien niet fout, maar ik word moedeloos van auteurs die grossieren in stoplappen en open deuren. Een artikel beginnen met ‘Steeds meer mensen gebruiken een smartphone om te kijken hoe laat het is’ is in mijn ogen een teken van creatieve armoede. Steeds meer mensen dit, steeds meer mensen dat. Enige onderbouwing ontbreekt echter. Een andere stoplapconstructie is: ‘Wat is er nu leuker dan .’ In nagenoeg alle gevallen kan ik tientallen dingen verzinnen die leuker zijn.
Jargon
Natuurlijk, soms ontkom je er niet aan, maar schijf zo helder en duidelijk mogelijk. Wollig taalgebruik, ambtelijke woorden of jargon maken je tekst er niet beter op. Als je een tekst ter autorisatie nog even naar de geïnterviewde stuurt, komt het regelmatig voor dat de pr- en communicatiemanager zich er nog even mee wil bemoeien. Dat heeft helaas tot gevolg dat er opeens holle en lelijke woorden als ‘drive’ en ‘transformatieve innovatie’ in je tekst opduiken. Weg ermee!
Spreekwoorden
We gebruiken in het Nederlands talloze uitdrukkingen, gezegdes en spreekwoorden, vaak zonder dat we er erg in hebben en niet altijd even correct. Want hoe zat het ook alweer? Gaan alarmbellen branden of rinkelen? Kraait er geen haan of geen hond naar? Is het nu een steek onder de gordel of onder water? Leg je iemand het vuur aan de schenen of na aan de schenen? Welke dieren vallen ook alweer van het dak? En een kerfstok, kun je daar iemand mee slaan? Op deze Wikipedia-pagina zijn de meest voorkomende spreekwoorden verzameld. Een schip op het strand is immers een baken in zee.
________________
Arnold le Fèbre is eindredacteur bij iMediate.